"همچو نیلوفری روان، سوار بر موجهای خروشان"
"به قلم رضا مدرسی"
از همان زمانی که انسان قدم بر زمین گذاشت و زندگی مشقتبارش را آغاز کرد، همیشه به دنبال راه فراری بوده تا از سنگینی محیط اطراف خود کاسته و کمی رویاپردازی کند؛ تا بلکه بتواند سختیها و مشکلاتش را تحمل کند. او در این راه تلاشهای بسیاری کرد، چیزهای زیادی آفرید و مشغول امور زیادی شد. یکی از همین سرگرمیها، ورود به قلمروی مسحورکنندهی افسانهها بود؛ افسانههایی که برای بشر نخستین، مفهومی واقعی داشت و برای انسان قرن ۲۱، تفریحی بیش نیستند. هر قوم و هر ملتی نیز اسطورهها و افسانههای مخصوص به خود را دارند؛ از ایران و یونان بگیر تا چین و ژاپن. از اهورامزدای پاک و آمون—خدای نهان—تا اودینِ ماجراجو و کریتوس کبیر! قاعدتاً وجود خدایان و جبههی خیر، به خودی خود باعث به وجود آمدن شیاطینی نیز میشود که معمولا نقطهی مقابل خوبیها هستند. تقریباً در تمام اساطیری که میخوانیم و میبینیم، ذات بد شیاطین باعث میشود که داستان اصلی ماجرا رقم بخورد و ما نیز غرق در آن بحر بی پایاب شویم. اما در افسانههای یکی از ملل شرق، خلاف این قضیه در جریان است.
ژاپنیها معتقدند که شیاطین ارواحی آزاد بودند که ناچار و ناخواسته در شکل و فورمی شرورانه در حال انجام اعمال ناپسند هستند. آنها بر این اعتقادند که میتوان با رها کردن این شیاطین، به آنها کمک کرد تا آزادی از دست رفتهی خود را بازیابند و بدون ایجاد مزاحمت برای انسان، به زندگی خود ادامه دهند. بازیهای ویدیویی متعددی از جمله Okami، Nioh، Sekiro و… به اسطورههای ژاپنی پرداختهاند و با استفاده از غنایی که در افسانههای ژاپن وجود دارد، داستان خود را زینت دادهاند. ما سعی داریم در مقالهی پیش رو، سری به بازی Nioh بزنیم؛ بازیای که با تلفیق اسطوره و تاریخ توانست خودی نشان دهد و گیمپلی هیجانانگیز و “سولزبورن” گونهاش به زیبایی تمام، ادای دینی کرد به تمام اسطورههایی که از آنان وام گرفته بود. البته بیشتر سعی شده که افسانههایی که در نسخهی اول Nioh وجود داشتهاند بررسی شوند و برای جلوگیری از اسپویل Nioh 2 که تازه از تنور درآمده، تا حد امکان به وارسی شمارهی دوم این فرنچایز نپرداختهام. در سفری به عمق فانتزیها و رویاهای ژاپنی، با پردیسگیم همراه باشید!
یوکایها
قبل از شروع بحث و ورود به قلمروی شیاطین ژاپنی، باید نکاتی درمورد "یوکایها" بدانیم. لزوم دانستن این نکات به Nioh 2 برمیگردد؛ زیرا در عنوان جدید این فرنچایز، یوکایها نقش بسیار گستردهتری ایفا میکنند و به علاوه، کاراکتر اصلی بازی هم میتواند به شمایل یک یوکای درآمده و از قدرت ماورائی آنان استفاده کند. در افسانههای ژاپنی و مذهب شینتو، یوکای معمولا به ارواح آزادی اطلاق میشود که در حال سپری کردن زندگی خود هستند و کاری با انسانها ندارن، اما گاهی به دلایل مختلف احتمال آزار و اذیت از جانب آنان وجود دارد. گروهی از آنها نیز ذاتاً شیطانی هستند و آسیب رساندن به موجودات زندهی دیگر را هدف غایی خود در زندگی میدانند. در مقالهی پیش رو هم به دلیل داستان پایه و Lore بازی Nioh بیشتر از یوکایها سخن به میان آمده و کاری با خدایان یا به اصطلاح جبههی خیر نداشتم.
Raven Tengu
این یوکای که اتفاقاً یکی از باسهای فرعی و تقریبا آسان Nioh است، در اسطوره شناسی ژاپن بسیار به چشم میخورد. اگر Nioh را تجربه کرده باشید احتمالا دو یا سه بار با این مینی باس رو به رو شدهاید که در چندین مکان و هر بار با شکل و شمایلی متفاوت، به شما حمله کرده است. این باس نه چندان چالش برانگیز، یکی از کلاغهایی است که به باور ژاپنیها، به شکل یوکای درآمده است. از این رو کلاغها تقریباً در باور و اعتقادات شینتو (مذهب ژاپنیهای باستان) موجودی ناپسند و ترسناک هستند.
"تنگو" همانند بسیاری موجودات دیگرِ اسطوره شناسی ژاپنی که تلفیقی از چندین موجود دیگر هستند، ترکیبی از انسان و کلاغ است. ژاپنیها تنگو را باهوش، دانشمند، جنگجو و البته جاسوس میدانند. تنگوها میتوانند هم در قالب یوکای (شیاطین) و هم “کامی” (خدایان) ظاهر شوند که از بخت بد ما و کلاغ مفلوک داخل بازی، قرعهی تنگوی Nioh بد درآمده و تبدیل به یکی از یوکایهای نفرت انگیز شده است.
Hino Enma- Succubus
هینو انما (Hino Enma) را میتوان یکی از باسهای مشکل و جان سخت Nioh دانست. این موجود شبه خونآشام که به شکل قرضی از اروپا به ژاپن منتقل شده(!) از باسهای اصلی و تاثیرگذار در جریان بازی است که تاریخچهی جالب و غمناکی در Nioh دارد. گفته میشود که در بحبوحهی جنگی که میان مبارزان ژاپنی در جریان بوده، سربازان به زنی بیگناه و معصوم حمله میکنند و پس از آزار و اذیت، او را تنها و مفلوک رها میکنند. حاصل این عمل شنیع سربازان، فرزندی شرور و شیطانی است که هرچه بزرگتر میشود قدرتهای هیولایی او نیز افزایش مییابد. این دخترک کسی نیست جز هینو انما.
هینو انما که از نژاد "سوکوبوس"هاست، ریشهای در افسانههای ژاپنی ندارد و اصلیت این موجود به اروپا و اساطیر اسکاندیناوی برمیگردد—همانطور که در Witcher 3 نیز شاهد حضور این گونهی افسانهای بودیم. در واقع هینو انما و سوکوبوسها موجوداتی فریبنده و زیرک هستند که با مکیدن قدرت حیات مردان، تمام توانایی آنان را میگیرند و برخی اوقات قربانیهای خود را زنده رها میکنند. سوکوبوسها در اشکال مختلفی دیده شدهاند، شاخ، دم، بال، سُم و دیگر خصایص شیطانی مثل دندان نیش بلند از علائم ظاهری آنان است. خلاصه… اگر دیدید فرار کنید!
Yuki Onna
پوستی به سفیدی برف، بدنی به سردی یخ و قلبی به سختی سنگ. این صفات در توصیف کسی نیست جز بانوی وحشتناک سرما، یوکی اونا.
بانوی سرما، یکی از باس فایتهای دشوار بازی است که حرکاتی غیرقابل پیشبینی و سریع نیز در چنته دارد. محل مبارزه با او نیز در محیطی کاملا یخزده، دقیقا مثل خود یوکی است. در پایان مبارزه با او، آتش تمام محیط اطراف را در بر میگیرد و یوکای سرد و خشمگین، در شعلههای گرم و سهمگین، جان میدهد.قصهها و روایات ژاپنی میگویند اگر کسی در سرمایی سخت زندگی خود را از دست دهد، روحش تبدیل به یوکی شده و مشغول پرسه زنی در نقاط متروک و غالباً جنگلی میشود.
یوکیها میتوانند در صورت از دست دادن عضوی از بدن خود، آن را ترمیم کرده و دوباره بدست آورند. همچنین یکی دیگر از قابلیتهای آنان به جا نگذاشتن ردپا در برف است. یوکیها بیشتر اوقات همانند راهزنها به رهگذران تنها و ساده حمله میکنند، البته گاهی دیده شده که یوکی از جان قربانی خود بگذرد. اما فرد بخشیده شده، اجازهی صحبت در این مورد را ندارد و در غیر اینصورت، عاقبت شومی در انتظارش خواهد بود.
Gyuki
اینبار به Nioh 2 سر میزنیم؛ بازی تازه منتشرشدهی این فرنچایز که با دریافت نمرات خوب و قابل قبول، توانست دنبالهای درخور برای این سری باشد. باس مدنظر ما شاید شبیه یک عنکبوت باشد، اما حقیقتاً یک گاو است! حملات سریع و سنگین “گیوکی”، در کنار جسم بسیار بزرگش شاید کار شما را در چند دور اول سخت بکند، اما با کمی کشته شدن و آشنایی با قلق گیوکی، میتوانید او را از پا درآورید. اما گیوکی چه نقشی در اساطیر ژاپنی دارد؟ او که یکی دیگر از یوکایهاست و روح بدطینتی او را اداره میکند، ترکیبی از بدن رُتیل و سرِ گاو است! در Nioh 2 نیز طراحی این موجود به بهترین شکل انجام شده و هیچجای ایراد ندارد.
مردم ژاپن باستان معتقدند که گیوکی دشمن اصلی ماهیگیران و صیادان است و هر از گاهی با گاوبازیهای خود آنان را اذیت میکند. گیوکی که با نام “اوشی اونی” هم شناخته میشود، اغلب اوقات در کنار رودخانهها و برکهها سکنی میگزیند. برخی محلیهای ژاپن معتقدند که اوشی اونی، روستای شیروکیاما را نابود کرده و وجود خارجی او را حقیقتی انکار ناپذیر میدانند، البته اگر از مردم روستا بپرسیم که اوشی اونی هماکنون کجاست، میگویند که مبارزی قهرمان سالها پیش او را شکست داده و نابود کرده است. اوشی اونی به شکلهای متفاوتی ترسیم شده است، بدن رتیل، عنکبوت، عقرب و بقیهی حیوانات برای او تصور شده است اما سر گاومانندش همیشه سر جای خود بوده. گیوکی از نژاد غولهای ژاپنی است و موجودی نفرین شده به شمار میآید.
Yatsu No Kami
خدایی که تبدیل به شیطان شد… جالب است،نه؟! این توضیح درمورد موجودی به نام Yato No Kami است که در هیبت ماری بزرگ ظاهر میشود و به اعمال شیطانی مشغول میگردد. از بخت بد، در Nioh 2 ما این افعی بزرگ و دهشتناک را در قالب خداییاش نمیبینیم، بلکه با Yatsu No Kami شیطانی مواجه میگردیم. برای شکست دادن این باس شما میتوانید از قدرت Lightning استفاده کنید، همچنین مراقب زهرِمار هم باشید! در صورت گیر افتادن توسط “یاتسو نو کامی”، احتمال اینکه ضربات زهرآگین او شما را هلاک کند بسیار زیاد است. یاتسو نو کامی از باسهای اصلی و سخت Nioh 2 است که با تغییر کوچکی در نام او، میتوانیم ریشهی اساطیری او را در استوره شناسی ژاپنی بیابیم.
نام اصلی این موجود Yato No Kami است، ماری بزرگ و غالباً سفید رنگ که زمانی یکی از خدایان نه چندان مهم و ضعیف شینتو بود، اما دست روزگار او را به ورطهی هلاکت کشاند و جذب جبههی تاریکی شد. طبق باور ژاپنیها، اگر شما توسط یاتو نو کامی دیدهشوید، نه تنها جان خودتان را از دست میدهید، بلکه خانوادهی شما نیز توسط این موجود شرور نابود میشود. معنی لغوی یاتو نو کامی، " ایزدِ شمشیرِ شب" میباشد و همانطور که از نام او پیداست، یاتو نو زمانی " کامی" بوده است؛ یعنی یکی از خدایان. او روزی توسط انسانها مورد هجوم قرار میگیرد و کشته میشود. سپس او با روحی خبیث عجین شده و به زندگی بازگشته و از آن زمان، شیطانِ درون یاتو نو کامی بر جسم او تسلط مییابد. گویا ضرب المثل "از ماست که بر ماست" در این قصه تجلی بسیاری دارد: خود انسانها بدون هیچ دلیلی باعث نابودی یکی از محافظان نسل بشر میشوند و پس از نابود کردن او، گلایه میکنند که یاتو نو کامی ما را اذیت میکند!
Nine Tailed Fox
همانطور که در بخش تنگو دیدید، حیوانات نیز میتوانند تبدیل به یوکای شوند، روباه نیز از این قاعده مستثنی نیست و از قضا، وحشتناکترین یوکای حیوانی شمرده میشود. افسانهها او را کیتسونه مینامند—صاحب قدرت آتش و شعلهی آبی شوم—که هیچکس جرئت نزدیک شدن به او را نداشت و از برانگیختن خشم او حذر میکردند. اگر دیالسی Bloodshed's End در بازی Nioh را تجربه کرده باشید مطمئناً با این روباهِ نه دُم سر و کلهها بسیار زدهاید! باس پایانی و بسیار قدرتمند این بازی که احتمالا طرفداران Naruto از قبل با آن آشنایی دارند، در اساطیر ژاپنی یکی از موجودات بسیار معروف و البته ترسناک است.
این ترس حتی هنوز هم در میان ژاپنیها دیده میشود و باعث شده راندن این حیوان از روستا را عملی گناهکارانه و خطرناک بدانند. در این روستاها هیچکس به روباهها چپ چپ هم نگاه نمیکند زیرا میترسند این موجود افسانهای که آتش آبی از بزرگترین قدرتهای اوست، با چشمان خود آنان را بسوزاند! چنین قدرت زیاد و هیبت شایانی که کیتسونه دارد، باعث میشود که حتی خدایان نیز به دنبال متحد شدن با روباه نه دم باشند و یوکایها هم به او احترام قابل توجهی میگذارند.
Onriuky
شاید “اونریوکی” را بتوان معروفترین یوکای در میان همصنفان خود بدانیم. اونریوکی، دانندهی رازها، سرخ و ترسناک و برای تمام مردم جهان شناخته شده است. این هیولا که در اساطیر با نام «اونی» شناخته میشود، یکی از باسهای اصلی Nioh است و شاید بتوانیم درجهی سختی او را در حد متوسط بدانیم. شاخهای بزرگ او که شخصیت متمایزش از بقیهی یوکایها را نمایان میکند، در گروه غولها دسته بندی میشود و برخلاف دشمنان اصلیاش یعنی ساموراییها که شمشیر سریع و برندهی کاتانا را حمل میکنند، اونی همیشه با سلاحی کند مانند چماق تصور میشود. در بازی نیز کند بودن سلاح اونی رعایت شده و اونریوکی، با زنجیر و توپی آهنین به شما حمله میکند. اونی هنوز که هنوز است، در میان ژاپنیها شناخته شده است؛ بطوری که مصداق بارز این سخن را میتوان در جشن بهاری ژاپنیها دید. در فستیوال ستسوبون که سالانه در شروع بهار برگزار میشود و نوعی خانه تکانی است، مادر خانواده پنجره را باز میکند و فریاد میزند: “اونی بیرون! خوشبختی داخل!”
اونی معمولا مشغول به انجام کارهای شیطانی است. برای مثال او گاهی اوقات پشت مجسمهی خدایان در معابد پنهان میشود و با مردمی که برای دعا آمدهاند، صحبت میکند. او خود را خدا جلوه میدهد و از همین طریق آنان را به کفر و گمراهی میکشاند. البته اگر بتوانید در هنگام دیدن اونی، قبل از اینکه به شما آسیبی برساند نام او را فریاد بزنید، به خدمت شما در خواهد آمد و میتوانید هر سوالی که دارید از او بپرسید تا جواب آنها را به شما بدهد.
Oruchi
آخرین باس فایت Nioh و آخرین هیولای ما، کسی نیست جز اژدهای مخوف دریاها: “اوروچی”. این اژدهای هشت سر، آشوبی درمیان اسطورهها به پا کرده بود که سالیان سال هیچکس نتوانست مقابل او قرار بگیرد. “یاماتو نو اوروچی”، دختری با نام “کوشینادا هیمه” که زیباترین موجود زنده درمیان خدایان، انسانها و یوکایها شناخته میشد را ربود و با خود به عمق دریا برد. تنها کسی که جرئت مبارزه با او را داشت، “سوسانو” خدای دریا و طوفان بود. سوسانو با نخستین کاتانایی که جهان به خود دیده بود به مصاف اوروچی رفت و در نبردی نفسگیر و جذاب، توانست تمام هشت سر اژدها را قطع کند و کوشینادا هیمه را از چنگال او آزاد کرده و در آخر نیز با او ازدواج کند.
در Nioh نیز شما باید در نقش سوسانو ظاهر شوید، تمام هشت سر اژدها را نابود کنید و به سلطهی یوکایها پایان دهید. البته این اژدهای مار مانند که در اساطیر ژاپنی به چشم میخورد، همیشه هم در طرف بد ماجرا حضور نداشته و گاهی دیده میشود که مارهای بزرگ و غولآسا، به عنوان محافظ خدایان و دوست انسان طلقی میشوند.
شما چه فکر میکنید؟ آیا افسانهها تخیلاتی بیش نیستند و برای ترساندن بچهها بوده، یا شمهای از واقعیت در آنها وجود دارد و به قول معروف "تا نباشد چیزکی مردم نگویند چیزها" ؟ امیدوارم که از اسطورهها و افسانههای ژاپنی لذت برده باشید و کمی احساس رازآلود بودن بکنید! با در اشتراک گذاشتن نظرات خود درمورد مباحث ذکر شده ما را در جهت بهتر شدن یاری دهید.