نقد و بررسی بازی Exception
"به قلم پرهام آقاخانی"
این نقد براساس نسخه ارسالی سازندگان برای سایت پردیس‌گیم نوشته شده است.
امروزه بازار بازی‌های ویدئویی از هر زمان دیگری داغ‌تر شده است و می‌توانیم که همه روزه شاهد عرضه شدن بازی‌های جدید باشیم. برای همین زیاد پیش می‌آید که به خاطر تمرکز دائمی مصرف کنندگان بر بازی‌های AAA پر زرق و برق، بسیاری از بازی‌های دیگر و مخصوصا عناوین مستقل زیر خروارها بازی دیگر دفن شده و علیرغم تمام شایستگی‌هایشان، اصلا دیده نشوند. Exception نیز یکی از همین بازی‌هاست که از پیش از سال 2015 در حال ساخت بوده و تازه همین امسال در دسترس مخاطبانش قرار گرفته است، ولی کمتر کسی متوجه‌ی ارزش‌های آن شده است.
روند داستانی بازی با یک ماجرای بسیار ساده شروع می‌شود: تمام وقایع در داخل سیستم کامپیوتری یک فرد مسن رخ می‌دهد که به ویروس آلوده می‌شود و شما هم باید در نقش یک نرم افزار امنیتی دلاور، به نبرد با این ویروس بپردازید. اما نکته اینجاست که بازی با یک ایده‌ی جالب، همین داستان ساده‌اش را به قدری ارتقا می‌دهد که باور کردن این که جواب خودش را پس داده، سخت است. Exception قطعات داخل کامپیوتر آن شخص را به شهر‌های عظیم تشبیه کرده و Threadها و محاسبات الکترونیکی آن‌ها را نیز به عنوان ساکنان آن شهر‌ها معرفی می‌کند. ویروسی هم که وارد سیستم می‌شود، جای خودش را به عنوان یک دیکتاتور محکم کرده و امپراطوری خودش را می‌سازد. از این نظر، همین داستان به شدت ساده توانسته تا استایل خاص خودش را پیدا کرده و نسبت به سایر عناوین هم سبکش، بهتر ظاهر شود.
اما وقتی به گیم پلی که تمرکز اصلی بازی است می‌رسیم، اوضاع حتی بهتر از این می‌شود و Exception به روشنی در آن می‌درخشد. گیم پلی Exception در واقع مخلوطی از چند بازی مختلف با یکدیگر است. نه تنها هسته‌ی اصلی گیم پلی و پلتفرمینگ در این عنوان بر اساس بازی Super Meat Boy شکل گرفته و بر پایه‌ی به اتمام رساندن سریع مراحل است، بلکه شخصیت اصلی نیز به مانند Strider Hiryu به یک شمشیر انرژی دسترسی دارد که می‌تواند هر جنبنده و یا گلوله‌ی شلیک شده‌ای را بلافاصله از بین ببرد. به همین خاطر و همچنین کشته نشدن شخصیت اصلی با یک ضربه، روند بازی بسیار پرسرعت‌تر از سایر عناوین پلتفرمر این چنینی ظاهر شده است و خیلی راحت‌تر می‌تواند مخاطبان مختلف (و مخصوصا قشر تازه کار) را به سمت خودش جذب کرده و آن‌ها را ترغیب به حرکت سریع در مراحل بکند.
از طرفی دیگر، طراحی مراحل بازی و تنوع آن‌ها نیز در سطح بسیار خوبی قرار دارد. اگر عنوان FEZ را تجربه کرده باشید، حتما به یاد دارید که تمام مراحل آن عنوان به صورت سه بعدی طراحی شده بودند و در هر لحظه می‌توانستید که با تغییر زاویه‌ی دیدتان، بین آن‌ها جابجا شوید. در Exception نیز از همین منطق برای طراحی مراحل استفاده شده است؛ هرچند که کنترل تغییر بعدها دست خود بازی است و نه بازیکن. هر بار که به یکی از قسمتهای خاص در طول مراحل می‌رسید، ناگهان کل مرحله به حرکت در می‌آید و می‌توانید شاهد چرخش زاویه دیدتان و ورود به قسمتهای جدیدی از مرحله باشید، یا این که کل قطعات سازنده‌ی یک مرحله از هم باز می‌شوند و دوباره به هم می‌پیوندند تا ترکیب جدیدی را شکل دهند.
اما این پایان کار نیست و هر وقت که فکر می‌کنید بازی دیگر چیزی برای رو کردن ندارد، ناگهان با یک سبک و سیاق جدید از طراحی مرحله مواجه می‌شوید. به عنوان مثال، در مراحل اولیه تنها با چرخش محیط آن‌ها مواجه می‌شوید؛ اما هر چقدر که به پیشروی کردن ادامه می‌دهید، با ویژگی‌های جدیدی مثل حرکت بلوک‌ها در پیش زمینه‌ی مراحل و یا ساخته شدن تدریجی موانع به صورت داینامیک مواجه خواهید شد. تمامی این موارد باعث شده‌اند که تجربه‌ی بازی به طرز عجیبی، فوق العاده لذت بخش باشد و هیچگاه احساس خسته کننده بودن را به مخاطبش منتقل نکند. در عوض، شما بیشتر مشتاق به تجربه‌ی مداوم بازی و ادامه دادن آن می‌شوید و همینطور مراحل آن را پشت سر می‌گذارید. اما خب، یک سری از مسائل باعث شده‌اند که کیفیت تجربه‌ی کلی بازی تا حدی پایین بیاید.
مورد اول، جالب نبودن باس فایت‌های بازی است. درست همانند عناوینی مثل Super Meat Boy، پس از اتمام هر کدام از چپترها مجبور می‌شوید که با باس‌های مختلفی روبرو شوید. اما با این تفاوت‌ها که در وهله‌ی اول، قبل از رسیدن به هر باس باید از یک سری موانع پلتفرمینگ عبور کنید و در ادامه نیز از آن جایی که این بازی تمرکز بیشتری بر روی مبارزه دارد، می‌بایست که نقطه‌ی ضعف هر کدام از این باس‌ها را پیدا کنید تا بتوانید آن‌ها را از بین ببرید. همین موضوعات باعث شده که روند سریع بازی با اختلالاتی مواجه شود، چون ممکن است بارها در هنگام رسیدن به باس، سهوا ضربه بخورید و یا این که دقایق بسیاری را فقط صرف پیدا کردن نقاط ضعف باس‌ها بکنید.
مورد دوم هم بی اهمیت بودن توانایی‌های قابل آزاد سازی است. بعد از به پایان رساندن مراحل و بدست آوردن تعدادی خاص از ستاره‌ها بر حسب زمانی که بدست آورده‌اید، می‌توانید به بازگشایی توانایی‌های جدید بپردازید. همچنین می‌توانید که با جمع آوری یک سری آیتم مخفی شده در طول این مراحل (Byteها) نیز به ارتقای توانایی‌هایی که بدست آورده‌اید، بپردازید. اما متاسفانه استفاده یا عدم استفاده از آن‌ها هیچ فرقی به حالتان نمی‌کند. به جز یکی از این توانایی‌ها یعنی Down-Dash که در برخی مراحل و برای دسترسی به یک سری از Byteها به آن نیاز خواهید داشت، بقیه‌ی آن‌ها به شدت بی مصرف هستند و حتی با ارتقا دادن آن‌ها هم شاهد افزایش خیلی خاصی در کارایی‌شان نیستید. از آن جایی هم که تقریبا تمام آن‌ها برای اجرا شدن، نیاز به نگه داشتن یک دکمه و شارژ شدن دارند، اصلا گزینه‌ی خوبی برای مقابله با دشمنان و عبور از موانع به شمار نمی‌روند؛ مخصوصا اگر در مرحله‌ای قرار داشته باشید که اندکی تعلل به مرگ کارکترتان منجر شود. در نتیجه و علیرغم چیزی که سازنده در نظر داشته است، این موارد نتوانسته‌اند که گیم پلی را بهبود بخشند.
از منظر ارائه، اینطور به نظر می‌رسد که این بازی مستقیما از دل دهه‌ی هشتاد میلادی بیرون آمده باشد و به همین دلیل، احتمال زیادی وجود دارد که باب میل همه جلوه نکند. برای این که بدانید آیا استایل خاص این بازی باب میلتان خواهد بود یا نه، فقط باید به این سوال جواب دهید: آیا استایل گرافیکی و صوتی Far Cry 3: Blood Dragon را دوست داشتید؟ اگر جوابتان مثبت است، در این صورت Exception نیز قادر به راضی کردن شماست! نه تنها محیط‌های بازی پر از نورهای نئونی و افکت‌های تصویری پر زرق و برق است، بلکه تمام موسیقی‌ها نیز در سبک Synthwave قرار دارند و اگر از طرفداران این سبک باشید، با چیزی بیش از 2 ساعت موسیقی سروکار خواهید داشت تا حسابی از آن‌ها لذت ببرید.
اما خب، عملکرد فنی بازی می‌تواند کمی عجیب ظاهر شود. بر طبق مشخصات سیستم مورد نیاز منتشر شده، به نظر می‌رسد که Exception آن قدرها هم سنگین نباشد و حتی خودش نیز طیف وسیعی از تنظیمات (چه از داخل بازی و چه از فایل تنظیماتی) را برای تغییر دادن در اختیار شما قرار می‌دهد. اما در طول نقد و بررسی آن، لحظات بسیاری مشاهده شد که سرعت فریم بازی روی مقادیر عجیبی قرار داشته و حتی با تغییر تنظیمات گرافیکی نیز تغییر آنچنانی‌ای نکند. البته از آن جایی که مسائل بسیاری از جمله برخی نرم افزارهای ترد پارتی در این موضوع دخیل هستند، نمی‌توان با قطعیت بهینه سازی بازی را در وقوع چنین مشکلاتی مقصر دانست.
بازبینی تصویری:
هر چقدر بیشتر به وضعیت بحرانی جان کارکتر نزدیک می‌شوید، ظاهر بازی پیکسلی‌تر می‌شود.
دلیل آلوده شدن سیستم بیش از 50 درصد از کاربران اینترنت در یک تصویر.
اگر بخواهید، می‌توانید تعداد Hit Pointهای کارکترتان را افزایش دهید. هرچند که این موضوع به شدت بر روی زمان نهایی‌تان تاثیر می‌گذارد.
بازی این امکان را به شما می‌دهد تا داستان را به کلی نادیده بگیرید و اجباری بر تماشای آن نیست.
بعضی اوقات پیش می‌آید که سیستم تشخیص امتیاز بازی دچار مشکل شود.
بعد از تغییرات ظاهری هر مرحله، بازی خودش مسیر درست حرکت را به شما نشان می‌دهد تا بیخودی در طول آن‌ها گم نشوید.
نکات مثبت:
روند داستانی جالب
گیم پلی سریع و سرگرم کننده
جلوه‌های گرافیکی چشم نواز
موسیقی‌های Synthwave فوق العاده
تنوع بالا در طراحی مراحل
نکات منفی:
توانایی‌های اضافه به شدت بی مصرف هستند
باس فایت‌ها به مذاق همه خوش نخواهند آمد
برخی باگ‌ها و گلیچ‌ها
سخن آخر: Exception یک بازی پلتفرمر سریع و روان است. این بازی با موفقیت بازیکنانش را به حرکت سریع در مراحل تشویق کرده و آن‌ها را در قبال خطاهایشان با مجازات‌های سخت روبرو نمی‌کند که باعث در دسترس بودن بیشتر آن شده است، و همچنین طراحی داینامیک و تغییر کننده‌ی مراحلش، تجربه‌ی آن را تا انتهایش تازه نگه می‌دارند. با این حال، Exception دلیل زیادی برای انجام مجدد مراحل و جمع آوری آیتم‌های مخفی یا ثبت کردن رکوردهای زمانی جدید را در اختیارتان قرار نمی‌دهد.
Verdict
Exception is a fast and fluid platformer. It successfully manages to encourage players to play the game as fast as they can and does not punish them harshly upon a mistake which makes it more accessible, and the dynamic and changing design of its levels keep the experience fresh until the very end. However, it offers little to encourage replaying the levels and collect hidden items or set better time records
Final Score: 8 out of 10